Burgerinitiatief

De leden van de Tweede Kamer vertegenwoordigen de burgers. Het burgerinitiatief is een van de meest directe manieren om aan Kamerleden duidelijk te maken hoe de samenleving beter kan. Een burgerinitiatief is een voorstel om een onderwerp voor te dragen voor behandeling door de Tweede Kamer. Het is gericht op de vervaardiging, wijziging of intrekking van een wettelijke regeling of het te voeren regeringsbeleid.

40.000 handtekeningen

• Om duidelijk te maken dat u niet de enige bent met een bepaald standpunt is het belangrijk dat u medestanders vindt. Daarom moet u voor uw voorstel ten minste 40.000 steunbetuigingen hebben mét naam, adres en geboortedatum van personen ouder dan 18 jaar en met de Nederlandse nationaliteit.
• Iedereen die de Nederlandse nationaliteit heeft en ouder dan 18 jaar is, kan een burgerinitiatief indienen. U kunt uw initiatiefvoorstel zelf of samen met anderen indienen. U moet duidelijk opschrijven wat het doel van uw voorstel is, en waarom en hoe u dit doel denkt te kunnen bereiken.

Voorstel moet nieuw zijn en moet iets zijn waarover de Kamer gaat

Uw voorstel moet aan de volgende regels voldoen:

• Uw voorstel is nieuw; de laatste twee jaar is het onderwerp niet in de Tweede Kamer aan de orde geweest.
• Uw voorstel gaat over een onderwerp waarover de Tweede Kamer beslist, dus over een kwestie die de rijksoverheid en níet een andere overheid aangaat en géén privékwestie is.
• Uw voorstel mag niet in strijd zijn met in ons land diepgewortelde normen en waarden.
• Uw voorstel gaat niet over de Grondwet, de belastingen of de begrotingswetten.
• Het burgerinitiatief moet een duidelijk voorstel bevatten, bijvoorbeeld om een bepaald verbod af te schaffen of juist in te voeren. Dus niet slechts het verzoek om aan een bepaald onderwerp een debat te wijden of enkel een klacht.

Commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven

Natuurlijk kunt u zelf niet al deze vragen beantwoorden. Daarvoor is de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven. Deze commissie behandelt alle ingekomen burgerinitiatieven en beoordeelt of uw voorstel aan de voorwaarden voldoet. Om vast te stellen of de bijgevoegde handtekeningen van kiesgerechtigden zijn, doet de commissie een steekproef. Enkele honderden mensen van uw lijst krijgen een brief van de Tweede Kamer met het verzoek om een kopie van paspoort of ander identiteitsbewijs.

Behandeling door Tweede Kamer

Bij vragen kunt u contact opnemen met de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven. Als u een burgerinitiatief wilt indienen, moet u in een zo vroeg mogelijk stadium contact opnemen met de commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven. Voldoet uw voorstel niet aan alle voorwaarden? Dan stelt de commissie de Tweede Kamer voor om het burgerinitiatief niet in behandeling te nemen. Als uw initiatiefvoorstel wel aan alle voorwaarden voldoet, stelt de commissie voor de Verzoekschriften en Burgerinitiatieven voor om het voorstel in behandeling te nemen. Dat kan op verschillende manieren. De Tweede Kamer kan u bijvoorbeeld uitnodigen om uw voorstel mondeling toe te lichten, in een commissievergadering of zelfs in de plenaire vergadering.

Meerderheid

Uiteindelijk nemen de leden van de Tweede Kamer een standpunt in: wel of niet instemmen met uw voorstel. Als een meerderheid van de Kamerleden instemmen met uw voorstel, zullen zij aan de verantwoordelijke minister vragen om het beleid te veranderen.

Evaluatie burgerinitiatief

Twee jaar na de introductie in 2006 heeft de Kamer het burgerinitiatief geëvalueerd. Toen zijn twee wijzigingen aangebracht in de regeling:

• digitale steunbetuigingen zijn ook geldig bij een burgerinitiatief
• een bewindspersoon neemt deel aan het debat over het initiatiefvoorstel

Digitale steunbetuigingen

Bij de evaluatie kwam naar voren dat het aanleveren van handtekeningen op papier niet van deze tijd is en belemmerend kan werken. Digitale handtekeningen zijn nog niet mogelijk, maar de Tweede Kamer gaat onderzoeken of dit in de toekomst wel kan. Om toch een stap in die richting te zetten, besloot de Kamer om digitale steunbetuigingen ook te accepteren. Deze worden met steekproeven gecontroleerd en dan wordt de papieren handtekening erbij gevraagd.

Aanwezigheid kabinetsleden

Moeten kabinetsleden aanwezig zijn bij de plenaire behandeling van een burgerinitiatief? Dat was aanvankelijk niet geregeld. Maar de Kamerleden vinden dat zij het standpunt van de regering moeten kunnen betrekken bij hun oordeelsvorming. Daarom wordt de desbetreffende minister of staatssecretaris ook uitgenodigd bij het plenaire debat.