Kennisagenda
De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hecht veel belang aan het voortdurend versterken van haar kennis- en informatiepositie. Een groot deel van de gebruikelijke commissieactiviteiten is gericht op een goede voorbereiding van de Kamer op het overleg met de bewindslieden. Daarnaast legt de commissie in de kennisagenda een aantal specifieke thema’s vast, waarop zij zich de komende periode inhoudelijk verder wil verdiepen. De doelstelling van deze agenda is om te komen tot een stevige gemeenschappelijke kennisbasis.
Kennisagenda 2021-2022
De commissie OCW heeft de volgende vijf thema’s, naast het uit het Reglement van Orde (art. 7.13 lid 2) voortvloeiende thema controle jaarverslag, geselecteerd voor de Kennisagenda OCW voor het jaar 2021 en 2022.
N.B. Voor elk thema is er een voorbereidingsgroep die bestaat uit 3 of 4 leden van de commissie. De voorbereidingsgroep werkt per thema een aanpak met plannen en activiteiten uit, hierbij ondersteund door de staf van de commissie OCW. De aanpak kan divers zijn, variërend van het organiseren van rondetafelgesprekken, het uitnodigen van deskundigen, het op laten stellen van stafnotities of het uitvoeren van een literatuurstudie of een extern onderzoek.
1. Basisvaardigheden: lees- en rekenvaardigheid
Op 23 juni 2020 heeft de Kamer unaniem de motie-Rog c.s. aangenomen, waarin wordt voorgesteld onderzoek te (laten) doen naar de oorzaken van de afgenomen leesvaardigheid van leerlingen in het funderend onderwijs en advies uit te brengen over de noodzakelijke interventies om de leesvaardigheid weer op peil te brengen (Kamerstuk 31 293, nr. 528). De commissie OCW heeft vervolgens besloten om een extern onderzoek naar ‘oorzaken van afnemende leesvaardigheid’ uit te zetten. Dit onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Leiden. Tijdens een technische briefing op 3 februari 2022 over de uitkomsten van dit onderzoek wordt het rapport aangeboden aan de Kamer en openbaar gemaakt.
Wat betreft het thema rekenvaardigheid: voor het kerstreces 2020 is er een kennisbrief over dit thema opgesteld en verspreid onder de woordvoerders van de commissie OCW. Vervolgacties voor dit thema moeten nog bepaald worden.
2. Achterstanden, segregatie, kansenongelijkheid
In het kader van dit kennisthema heeft een rondetafelgesprek plaatsgevonden op 10 november 2021. Belangrijke invulling van het gesprek was een nadere duiding van de drie begrippen, de overeenkomsten en de verschillen. Tevens is ingegaan op effectieve interventies en lessen voor de toekomst. In de eerste ronde zijn wetenschappers uitgenodigd, in de twee ronde kennisinstellingen, planbureau en praktijk. Nadere invulling wat betreft de vragen, gesprekspartners en de position papers zijn hier te vinden. Vervolgactie: werkbezoek organiseren.
3. Lerarentekort: hoeveelheid en kwaliteit leraren
Op 29 september 2021 heeft een rondetafelgesprek over het Lerarentekort plaatsgevonden. Dit gesprek vond plaats in twee ronden waarbij de genodigden onderwijswethouders van de G5, koepelorganisaties en schoolbestuurders waren. Gesproken is over de ontwikkeling van het lerarentekort in de afgelopen jaren, verwachtingen voor de toekomst, wat er nodig is om dit op te lossen, welke maatregelen al zijn genomen en effectief bleken te zijn en wat best practices zijn. Position papers zijn hier te vinden. Vervolgacties moeten nog bepaald worden.
4. Reikwijdte artikel 23 van de Grondwet
Op 30 november 2021 heeft een technische briefing door de Onderwijsraad plaatsgevonden over hun advies ‘Grenzen stellen, ruimte laten: artikel 23 Grondwet in het licht van de democratische rechtsstaat’. Een cursus voor de woordvoerders van de commissie OCW in verband met het versterken van de kennisbasis over artikel 23 van de Grondwet inzake vrijheid van onderwijs was gepland op 23 november 2021, maar kon geen doorgang vinden vanwege coronamaatregelen. De cursus wordt verplaatst naar voorjaar 2022 en gaat over de reikwijdte van artikel 23 van de Grondwet: wat zijn de mogelijkheden en belemmeringen van dit artikel? De cursus zal (o.a.) verzorgd worden door prof. mr. Paul Zoontjes.
5. Groeipotentie culturele en creatieve sector
In het kader van dit kennisthema is samen met de voorbereidingsgroep een voorlopige vraagstelling uitgewerkt. In een inventarisatieronde binnen de culturele en creatieve sector is deze voorlopige vraagstelling aan 12 partijen voorgelegd met het verzoek er op te reflecteren. Dit heeft geleid tot een nadere invulling van dit kennisthema, waarbij op 14 april een rondetafelgesprek wordt georganiseerd met wetenschappers uit de culturele en creatieve sector. Tevens wordt een EU-gesprek voorbereid met reflectie op de culturele en creatieve sector vanuit een internationaal perspectief. Dit gesprek is voorzien voor mei / juni 2022.
Terugblik Kennisagenda 2017-2020
Hieronder volgen enkele afgeronde onderwerpen en resultaten van de kennisagenda van OCW in de periode 2017-2020.
- Lumpsum-financiering: internetconsultatie en roulerend rondetafelgesprek.
- Leven lang ontwikkelen, de sociaal psychologische belemmeringen ten aanzien van Leven Lang Ontwikkelen (extern onderzoek Panteia, technische briefing met SCP) en de kosten en baten hiervan (Notitie Kosten en baten van Leven Lang Ontwikkelen). Ook heeft een werkbezoek aan ROC Midden Nederland plaatsgevonden over flexibel onderwijs en Leven Lang Ontwikkelen in het mbo en ho.
- Wetenschapsbeleid: conferentie (economische) waarde van wetenschap op 5 februari 2019 en de publicatie Rathenau Instituut ‘Eieren voor het onderzoek’.
- Onderwijskansen, onderwijsachterstanden: over het onderwerp ‘Gelijke kansen in het onderwijs’ heeft op 26 september 2019 een technische briefing plaatsgevonden door twee experts. Op 27 september 2019 hebben Kamerleden een werkbezoek gebracht aan O3 / Jan van Nassauschool te Den Haag.
- Emancipatie: op 6 maart 2019 is tijdens een technische briefing voor de commissie OCW de publicatie die Atria in opdracht van de Tweede Kamer heeft geschreven, ‘Gendersensitief beleid: Illustratieve voorbeelden’, openbaar gemaakt. Technische briefing, aanbieding en bespreking ‘Genderscan ondernemerschap’ door CBS. De publicatie is hier te vinden.
- Duurzaamheid / monitor brede welvaart (pilot bij OCW met CBS), overgegaan naar commissie Financiën.
- Rondetafel-debat en hoorzittingen curriculum.nu: De Onderwijsraad en de Coördinatiegroep Curriculum.nu hebben op 15 januari 2020 een openbare technische briefing verzorgd. Aansluitend heeft de Kamer een rondetafel-‘debat’ georganiseerd tussen ontwikkelaars en critici, onder leiding van de voorzitter van de commissie. Tot slot zijn er twee uitgebreide hoorzittingsdagen georganiseerd op maandag 20 en 27 januari. Hiervoor waren wetenschappers / experts, vertegenwoordigers van vakverenigingen, leraren en overige belanghebbenden uitgenodigd.
- Passend onderwijs: technische briefings, reader en samenvatting rapportages eindevaluatie Passend Onderwijs.
Voor ervaringen met de kennisagenda zie dit korte filmpje ‘De kennisagenda in de Kamer’.